Park Kulturowy Serce Starego Raciborza nie został przegłosowany przez radnych

 

Na sesji rady Miasta Racibórz 26 kwietnia 2023 r. odbyło się głosowanie nad przyjęciem uchwały o parku kulturowym w Raciborzu. Uchwała nie została podjęta: dziesięciu radnych głosowało za przyjęciem, dziesięciu przeciw i jeden z radnych wstrzymał się od głosu.

Głosowanie na sesji było poprzedzone dyskusjami na Komisji Gospodarki Miejskiej, Ochrony Środowiska i Bezpieczeństwa Publicznego, Komisji Rozwoju Gospodarczego, Budżetu i Finansów i Komisji Oświaty, Kultury, Sportu, Rekreacji i Opieki Społecznej.

Radni pytali między innymi o zgodność treści uchwały z obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, o konieczność wydawania pozwoleń przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na terenie przyszłego parku, a także o kwestie kształtowania nowej zabudowy na terenie projektowanego parku kulturowego. W imieniu Prezydenta Miasta w dyskusjach uczestniczyła Miejska Konserwator Zabytków Maria Olejarnik, a także Miejska Architekt Ewa Klimaszewska oraz Inspektor ds. planowania przestrzennego Marta Lembas przy wsparciu Inspektor ds. kultury Aleksandry Buban.

Wyjaśniano, że treść uchwały o parku kulturowym jest komplementarna z przepisami mpzp. Zasady te nie wykluczają się, a wzajemnie uzupełniają. Nie znaleziono niezgodności, a wręcz przeciwnie – zarówno plany miejscowe jak i park kulturowy dla pokrywających się terenów zakładają odtwarzanie historycznego układu urbanistycznego.

Nie można także zakładać, że park kulturowy to zastępczy plan miejscowy. Przepisy parku kulturowego wyznaczają cele i kierunki, do których trzeba dążyć poprzez respektowanie zakazów i nakazów określonych w samej uchwale o parku kulturowym, ale też poprzez mpzp – szczególnie przy zmianach i tworzeniu nowych mpzp.

Na terenie wpisanym do rejestru zabytków w przypadku utworzenia parku kulturowego nadal pozostałby obowiązek uzyskiwania pozwoleń wojewódzkiego konserwatora zabytków, jednak te pozwolenia musiałyby być zgodne z zapisami uchwały o parku kulturowym.

W czasie dyskusji nie skupiono się na korzyściach, jakie może dać Miastu utworzenie parku kulturowego. Są nimi między innymi zwiększenie atrakcyjności turystycznej historycznego centrum, większa promocja miasta, bardziej staranne i przemyślane kształtowanie nowej zabudowy w obrębie starego miasta, a także zwiększenie świadomości mieszkańców i przedsiębiorców o posiadanym dziedzictwie kulturowym miasta.

Formalne prace nad utworzeniem w Raciborzu parku kulturowego trwały od grudnia 2019 r. kiedy to Rada Miasta Racibórz podjęła stosowną uchwałę intencyjną. Zgodnie z nią do 18 marca 2020 r. można było składać wnioski do tworzonego parku kulturowego. Dodatkowo w czerwcu i listopadzie 2021 r. była możliwość mailowego składania uwag co do treści projektu uchwały. Ponadto w czasie prac nad projektem na przestrzeni lat 2019-2023 odbyły się warsztaty prowadzone przez Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, wizyty studyjne urzędników w terenie oraz w innych miasta (w Brzegu, w Pszczynie, w Żorach i w Zakopanem), a także spotkania i konsultacje z przedsiębiorcami oraz mieszkańcami.

Przedstawiony na sesji w kwietniu 2023 r. projekt uchwały został napisany na podstawie opinii dr arch. krajobrazu Łukasza Dworniczaka, została także wzięta pod uwagę opinia dr inż. arch. Henryka Zubla, prof. ANS. Jej treść była wynikiem prowadzonych konsultacji, złożonych wniosków i dyskusji na sesjach i komisjach Rady Miasta. Informacje o pracach nad uchwałą były na bieżąco zamieszczane na stronie Urzędu Miasta Racibórz w specjalnej zakładce: https://www.raciborz.pl/dla_mieszkancow/PARK_KULTUROWY.

Park kulturowy był tworzony przez urzędników zatrudnionych w Urzędzie Miasta Racibórz w ramach ich obowiązków służbowych. Dodatkowymi kosztami poniesionymi przez Miasto w ramach prac nad uchwałą były koszty związane z organizacją konferencji (około 5 tys zł), zapłata za opinię dr Łukasza Dworniczaka (3 tys. zł), zapłata za prowadzenie warsztatów przez Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego (2 400 zł) oraz koszty delegacji pracowników na wizyty studyjne w innych miasta (koszty podróży).

Na sesji w kwietniu miejska konserwator zabytków krótko podsumowała prace oraz ideę parku kulturowego. Przemówienie zamieszczamy poniżej.

Po wystąpieniu miejskiej konserwator radni nie podjęli już dyskusji. Przystąpiono do głosowania i nie przyjęto uchwały o parku kulturowym.

Prezentacja podsumowująca prace nad parkiem kulturowym, która została zaprezentowana na konferencji w Katowicach 17 maja 2023 r., jest dostępna do pobrania w poniższym załączniku.